Bireylerin bebekliklerinden erişkinliklerine uzanan yaşamlarında farklı alanlardaki gelişimlerine katkı sağlayan, etkide bulunan bir çok faktör olduğunu biliyoruz. Hayat boyu devam eden bir gelişim ve değişim sürecindeyiz, en çok zorlandığımız meseleler kişilerle kurduğumuz ilişkiler ve buna bağlı ortaya çıkan durumlar olduğu gibi, artık yapılan bir çok araştırma vesilesiyle biliyoruz ki yine kurduğumuz ilişkiler içinde iyileşme gösteriyoruz.

Erken dönemde kurduğumuz ilişkilerin ise gelecekteki yaşantılarımız üzerinde yordayıcı bir etkisi var. Bu sebeple ebeveyn- çocuk arasında kurulan ilişki bir çok zorluk için bir yandan koruyucu faktör olarak ortaya çıkarken, bir yandan da hayatımıza ve ilişkilerimize dair inançlar geliştirmemize yardım ediyor. Bu inançlar kimimiz için ‘dünya güvenli bir yer’, ‘insanlarla temasta olmak rahatlatır’,’ben değerliyim’ ve bunun türevleri gibiyken, kimimiz için ‘dünya belirsizliklerle dolu’, ‘insanlara güvenilmez’ ve ‘değersizim’ şeklinde…

Tüm bunlar bağlanma örüntümüz ile yani erken dönemde bakımverenlerimizle kurduğumuz ilişkimizin yapısı ile yakından ilişkili… Bu yazıda ise değinmek istediğim kısım; bağlanmanın gelişmesi, beynimizin biçimlenmesi ve stresimizin azalması (Barnett, 2005) gibi bir çok temel konuda gücünün araştırmalarla desteklendiği bedensel temasın önemi…

Birçok kültürde bebeklere masaj yapmak ebeveyn rutininin önemli bir parçası, örneğin Bali’de bebek masajının özellikle kolik bebekler için yardımcı olduğuna inanılırken, Rusya’da bebeğin merkezi sinir sisteminin gelişmesine destek olduğu inancı yaygındır, İngiltere’de ise odak noktası bebeğin iyilik haline yardımcı olması ve anne- bebek arasındaki iletişimi güçlendirmesidir. Sayısız kültürden buna benzer bir çok örnek verilebilir (Barnett, 2005).

Bebeklerine masaj yapan anne-babalar başlangıçta kaygı duyabiliyor olsa da, süreç içerisinde bebeklerini gözlemleyerek onların ihtiyaçlarını daha iyi fark edebilir hale gelirler, bebeklerinden gelen sinyallerini yorumlayarak masajlarını buna uygun olarak şekillendirirler… Zaman içerisinde bu senkron olma hali bebeklerine dokunmak konusunda güven kazanmalarına yardımcı olur. Anne-babaların bebeklerini anlamaları kolaylaşır ve karşılıklı olarak güven ilişkisinin kurulmasına önemli bir katkı sağlanmış olur. Araştırmalar, doğum sonrası depresyon belirtileri gösteren annelerin bebeklerine masaj yaptıklarında bebekleriyle kurdukları ilişkinin gelişmesinde olumlu rol oynadığını, yetersizlik duygusu yaşayan anne-babaların ise bebeklerini yatıştıramadıkları zamanlarda kendilerine daha hoşgörülü olabildiklerini göstermiştir (Heath& Bainbridge, 2008).

Bedensel teması masaj ile sağlamak genellikle bebeklikle ilişkilendirilen bir uygulama olmasına rağmen, aslında çocuğun gelişim süresince dokunma, masajı da içeren farklı şekillerde hayata geçirilebilir. Psikolog Gordon Neufeld’in oluşturduğu 6 aşamalı bir bağlanma modeli vardır. Bu aşamalar sırasıyla; yakınlık, aynılık, aidiyet ve sadakat, değerlilik, sevgi ve tanınmaktır (Neufeld & Mate, 2006). Bu model üzerinden hareketle, bağlanmanın en temel aşaması olan yakınlık aşamasında çocuklarınızı kucaklayarak, sokularak yakınlığınızı teşvik edebilirsiniz, çocuğunuza onun saçını taramayı, sırtını kaşımayı önerebilirsiniz (Stiffelman, 2010). Aynılık aşamasına bir atıf olarak, beraber keyif aldığınız bir oyun oynayabilirsiniz, birbirinizin sırtına elinizle bir şey çizip ne olduğunu tahmin etme oyunu gibi.. Yine sağlıklı bağlanmayı desteklemek için, çocuğunuzun dersten veya başka bir şeyden bunaldığı bir dönemde ona sevdiği bir içecek hazırlayıp omuzlarına masaj yapmayı teklif edebilirsiniz. Öylesine bir zamanda saçını okşayıp ona onu ne kadar sevdiğinizi söyleyebilirsiniz.

Tüm bu küçük görünen etkileşimler aslında çocuğunuza, ‘seninle olmaktan hoşlanıyorum’, ‘seni seviyorum’, ‘sen benim için değerlisin’ gibi çok kıymetli alt mesajları verecektir…

Klinik Psikolog Deniz Tan Tunca

Referanslar:

Dr. Alan Heath & Nicki Bainbridge, Bebek Masajı.

Gordon Neufeld & Gabor Mate, Hold on to Your Kids: Why Parents Need to Matter More Than Peers.

Lynn Barnett, Keep in Touch: The İmportance of Touch n Infant Development.

Susan Stiffelman, İnatlaşmadan Ebeveynlik.